MDG7 เพื่อความอยู่รอดของ บรรษัท หรือ มนุษยชาติ?

การเจรจาความหลากหลายทางชีวภาพสะดุดที่ทรัพยากรทางพันธุกรรม

Biodiversity Talks Bog Down over Genetic ResourcesBy Aprille Muscara
UNITED NATIONS, Sep 21, 2010 (IPS)

ในขณะที่เจ้าหน้าที่กำลังประชุมกันที่มอนทรีอัล (Montreal) แคนาดาประสบความล้มเหลวในการร่างพิธีสาร (protocol) สำหรับอนุสัญญาความหลากหลายทางชีวภาพ (Convention on Biological Diversity-CBD) ให้เสร็จในวันอังคาร  ประเด็นความหลากหลายทางชีวภาพถูกกำหนดให้เป็นวาระแรกของสมัชชายูเอ็นในวันพุธ

ผู้นำของโลกประมาณ 140 คน ได้รวมตัวกันที่ยูเอ็นในสัปดาห์นี้ เพื่อย้ำการยืนยันปณิธานที่จะให้บรรลุเป้าหมายของการพัฒนาสหัสวรรษให้ทันในปี 2015  เป้าหมายที่เจ็ด—ความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อม—ได้บรรจุเป้าหมายของการ “ลดการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพในอัตราที่มีนัยสำคัญภายในปี 2010”

แต่ผู้เชี่ยวชาญบอกว่า การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพกำลังเกิดขึ้นในอัตราเร็วสูงกว่าที่เกิดขึ้นในอดีต  ด้วยเหตุนี้ เป้าหมาย MDG7 ที่มุ่งหมายให้ลดแนวโน้มนี้อย่างจริงจังภายในสิ้นปีนี้จะไม่สามารถบรรลุได้

“ป่าในเขตศูนย์สูตรยังคงลดลงต่อไป ได้ทำลายพันธุ์พืชและสัตว์ในบริเวณนั้นๆ และกระทบกระเทือนอากาศตั้งแต่ระดับท้องถิ่น ภูมิภาคและโลก” เลขาธิการ บัน คี มูน กล่าวตอนต้นปีนี้  “การเปลี่ยนแปลงของอากาศและการที่มหาสมุทรเพิ่มความเป็นกรด กำลังทำลายแนวปะการัง  การประมงที่จับปลามากเกินไป เป็นการลงโทษคนจนที่สุดนับล้านในโลกให้จมอยู่กับการไร้ค่าจ้างและทุโภชนาการ”

บัน ได้ประกาศให้ 2010 เป็น “ปีสากลแห่งความหลากหลายทางชีวภาพ” เพื่อสร้างความตื่นตัวในประเด็นนี้ และการประชุมสุดยอด MDG เมื่อวานนี้—วันพุธ—จะเป็นวันเดียวกับการประชุมระดับสูงเรื่องความหลากหลายทางชีวภาพ เป็นครั้งแรก

ยูเอ็น ได้ประเมินว่าสายพันธุ์ต่างๆ กำลังสูญหายไปในอัตราเร็วกว่าการสูญเสียตามธรรมชาติถึง 100 เท่า  คือ สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม 21%  สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ 30% นก 12% และแนวปะการัง 27% กำลังอยู่ตกในภาวะอันตรายถึงตาย ตามรายงานของสหภาพสากลเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (International Union for Conservation of Nature -IUCN) ผู้รวบรวมรายงาน “บัญชีแดงสายพันธุ์ที่ถูกคุกคาม”

“ชุมชนทุกหนแห่งจะได้เก็บเกี่ยวผลลบของการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ  แต่คนจนที่สุดและประเทศที่เปราะบางที่สุดจะมีความยากเข็ญที่สุด” บันกล่าว “คนจนของโลก 70% อาศัยอยู่ในชนบท และพึ่งพาความหลากหลายทางชีวภาพในการยังชีพและหารายได้ประจำวัน”

ในขณะเดียวกัน ก็มีการประชุม 3 วัน เพื่อตกลงกันในรายละเอียดของร่าง CBD เกี่ยวกับการเข้าถึงและการแบ่งปันผลประโยชน์ (Benefit-Sharing, ABS) ที่ทำเสร็จในมอนทรีอัล ในวันอังคาร แม้จะมีประเด็นสำคัญคั่งค้างอยู่

“เงินทองจะเริ่มไหล ถ้าเราสามารถตกลงกันได้ ดังนั้น เราขอเรียกร้องให้รัฐบาลแสดงความเป็นผู้นำที่แท้จริง และพยายามก้าวให้พ้นจากความเห็นแตกต่างกัน และทำอะไรบางอย่างที่พวกเขาจะตกลงกันได้” เจน สมาร์ต เจ้าหน้าที่ ICUN กล่าวต่อ IPS “มันได้กลายเป็นประเด็นร้อนทางการเมือง”

CBD มีผลบังคับใช้ในปี 1993 เป็นสนธิสัญญาระหว่างชาติที่ผูกมัดทางกฎหมาย มุ่งหมายที่จะอนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพ สร้างความมั่นใจว่าจะมีการใช้ทรัพยากรอย่างยั่งยืน และการแบ่งปันผลประโยชน์ที่เป็นธรรมและเท่าเทียม

จุดประสงค์ประการหลัง—การเข้าถึงและผลประโยชน์—ได้กลายเป็นหัวข้อถกเถียงระหว่างประเทศสมาชิก   เลขาธิการ CBD กล่าวว่า ABS หมายถึง วิธีการเข้าถึงทรัพยากรสายพันธุ์—ไม่ว่าจะเป็นพืช สัตว์ หรือจุลินทรีย์—ในประเทศต้นทาง และผลประโยชน์ หมายถึงผลที่เกิดจากการใช้ทรัพยากรเหล่านั้นโดยสถาบันวิจัยต่างๆ มหาวิทยาลัย หรือ ธุรกิจเอกชน ที่จะต้องแบ่งปันกับประชาชนหรือประเทศต้นทาง”

เดือนหน้า การประชุมครั้งที่ 10 ของภาคี (10^th meeting of the Conference of Parties-COP10) ของ CBD ได้กำหนดให้มีขึ้นที่ นาโงยา ญี่ปุ่น   มีความคาดหวังว่า พิธีสาร ABS ที่ได้ผ่านการต่อรองอย่างร้อนแรงตั้งแต่มอนทรีอัลเมื่อเดือนมีนาคมที่แล้ว จะได้เข้าที่ประชุมอีกครั้งในการประชุมสัปดาห์นี้ “มันสำคัญมากที่การประชุมครั้งที่ 10 (COP10) นี้ จะทำให้พิธีสาร ABS สมบูรณ์ได้ เพราะจะทำให้อนุสัญญาเป็นรูปเป็นร่างได้ด้วยจุดประสงค์สามประการ ... และเริ่มออกสู่การดำเนินการได้เต็มที่” ICUN กล่าว

การประชุมครั้งที่แล้วเพื่อต่อรอง พิธีสาร ABS ที่จัดขึ้นในมอนทรัอัล ในเดือนกรกฎาคม แคนาดาคัดค้านการใช้พิธีสาร ABS ให้ครอบคลุมทุกอย่าง แต่ต้องการให้เป็นการตกลงเฉพาะกิจ ขึ้นกับภาคีและทรัพยากรชนิดนั้นๆ  แต่ประเทศกำลังพัฒนาและกลุ่มสิทธิ์ กังวลว่า แนวทางนี้อาจจะส่งผลให้เกิดผลความไม่เท่าเทียมต่อชาวพื้นเมืองดั้งเดิมและชนกลุ่มน้อยอื่นๆ

“พวกเราไปนาโงยาเพื่อทำให้ประเด็นสำคัญๆ ลงตัว” ผู้แทนจากแคนาดาและโคลัมโบ ซึ่งเป็นประธานร่วมกันในการประชุมนี้กล่าว 

“สิ่งที่พวกเราหวังจริงๆ คือ ผลพวงสุดท้าย ที่ต้องมีความเป็นธรรมและทุกภาคียอมรับได้ และสามารถบรรลุวัตถุประสงค์ที่ได้ตั้งไว้   เพื่ออำนวยความสะดวกหรือชักจูงส่งเสริม ... การเข้าถึงทรัพยากรสายพันธุ์  ทำให้มั่นใจว่าจะมีความเป็นธรรมในการตกลงทุกอย่าง  ทำให้มั่นใจว่า... คนพื้นเมืองดั้งเดิม  ชุมชนท้องถิ่น  ผู้หญิง ... ผู้มีบทบาทสำคัญในการปกป้องทรัพยากรจะต้องได้รับประโยชน์ในความพยายามนี้” Sendashonga กล่าว

http://ipsnews.net/news.asp?idnews=52922