โลกซ้อนมิติ: ไทย
- “รัฐชาติ” เป็นระบบคิดที่ยืมมาจากตะวันตก และเป็นความรู้เชิงเดี่ยว ที่ลดทอนความจริงที่ซับซ้อนของสังคม
- เมื่อความคิดรัฐ + พัฒนา ในกรอบความมั่นคงของชาติ
o กัดกร่อน ฐานชีวิต การดำรงชีพของ
§ คน (ความสัมพันธ์ หญิง-ชาย เด็ก-ผู้ใหญ่ คนชรา อาชีพต่างๆ)
§ ครอบครัว
§ ชุมชน
o ให้คนเป็นปัจเจก ง่ายต่อการควบคุมและจัดการ
- ในกรอบคิดความมั่นคงของมนุษย์ (หลังสงครามเย็น)
o ต้องการรื้อฟื้น เยียวยา สิ่งที่หุ้มห่อคน และศักดิ์ศรีของความเป็นคน
o คนเป็นศูนย์กลาง = สิทธิมนุษยชน
- แต่สงครามตะวันออกกลาง ยิว-อาหรับ ที่มหาอำนาจ
o ย้อนประวัติศาสตร์ ทวงที่ดินคืนให้ยิว ด้วยการขับชาวปาเลสไตน์
o ยึดครองดินแดนที่อุดมไปด้วยน้ำมัน เพื่อขับเคลื่อนระบบอุตสาหกรรม/ทุนนิยม และวิถีเมือง
o กลายเป็นสงครามยืดเยื้อเรื้อรัง ตั้งแต่หลังสงครามโลก จนในที่สุด กลายเป็นการจู่โจม 9/11
o เริ่มศักราชสงครามโลกใหม่ ขัดขวางไม่ให้ศตวรรษที่ 21 ก้าวสู่สันติภาพ ดั่งจินตนาการหลังกำแพงเบอร์ลินถล่มใน 1990
- สงครามการแย่งชิงทรัพยากร—น้ำมัน น้ำ ที่ดิน แร่—เพื่อถลุงในเครื่องจักรอุตสาหกรรม และการผลิตอาวุธสงคราม รวมทั้งการแสวงหา “โลกใบใหม่” กลายเป็นการรีดไถ บีบคั้น เกินกำลังการหมุนเวียนของระบบนิเวศน์ สร้าง/เติมทรัพยากรของโลกตามธรรมชาติ
o การปฏิรูป เป็นเรื่องเร่งด่วน ไม่เพียงในแต่ละประเทศ
o ต้องมีการปฏิรูป ทั่วโลก
o มิฉะนั้น ก็ไม่มีทางรอดสำหรับมนุษยชาติ เพราะโลกไม่สามารถรองรับความโลภ และความอกตัญญูของมนุษยชาติได้...ต่อไป
- มิติหญิงชาย เป็นเรื่องของปัญญามากกว่าการแย่งชิงอำนาจระหว่างหญิงชาย
o การพัฒนาในกรอบความมั่นคงของชาติ ไม่เห็นคน
o กรอบความมั่นคงของมนุษย์ ก็ยังมองคนเป็นก้อนๆ ขาดมิติหญิงชาย
o จำเป็นต้องเริ่มจากมิติหญิงชาย เพื่อให้เห็นรายละเอียดของการรวมหมู่ ความซับซ้อน และศักยภาพของคน (อายุ ชาติพันธุ์ ความสามารถ ถิ่นที่ ฯลฯ) มากกว่าปัจเจกเปล่าเปลือย
o คนต้องมีบริบท ประวัติศาสตร์ ปฏิสัมพันธ์ ไม่ใช่อยู่ได้ในสุญญากาศ
o การสร้างคน จึงเป็นงานสำคัญพอๆ กับการปรับแก้โครงสร้าง
o ที่สำคัญ ต้องเริ่มจากตัวเอง และสัมพันธ์กับหมู่คณะ เพื่อสร้างความเป็นชุมชนใหม่
o เพราะชุมชนเก่า มันเสื่อมโทรม หากยังไม่ล่มสลายไปแล้ว
- “สังคมเป็นธรรมได้ หากนโยบายมีมิติหญิงชาย”
o การรื้อฐานคิด เรียนรู้จากกัน เพื่อหาทางรอดร่วมกัน จึงเป็นสิ่งสำคัญ
o อำนาจไม่ได้ให้กันง่ายๆ โดยปราศจากการเปลี่ยนแปลง
o แต่การเปลี่ยนแปลงก็เกิดขึ้นตลอดเวลา
แผนผังโลก/ไทยที่มีมิติต่างๆ ซ้อนกันอยู่ ตามที่เห็น (ดรุณี)
โครงสร้าง | สังคม | การเมือง | เศรษฐกิจ | (สิ่งแวดล้อม/นิเวศน์) |
ยุคก่อนๆ ความสัมพันธ์ -วัฒนธรรม อุปนิสัย -ขนบธรรมเนียม ประเพณี -พีธีกรรม ความเชื่อ -ผี -พุทธ -พราหมณ์ -ค่านิยม -สุนทรีย์แห่งชีวิต | ระหว่างมนุษย์ (การอบรม การถ่ายทอดความรู้) -ครอบครัว -ชุมชน -วัด (ม้ศยิด) -ผู้อาวุโส การเรียนรู้ -อักขระ (วัด) -ทักษะ (หมอต่างๆ ศิลปะ ช่าง ฯลฯ) -ในครัวเรือน -งานจัดการ/ดูแล สารทุกข์สุกดิบ -การสั่งสอน บ่มเพาะ (ดี ชั่ว) -ทักษะการดำรงชีวิต | เชิงอำนาจ -การตัดสินใจ -การแก้ไขความขัดแย้ง การปกครอง -ระบบเจ้า-ไพร่/ศักดินา -กระจายอำนาจ -กฎหมายหลวง -จารีตท้องถิ่น (ทำศึกกับอาณาจักรเพื่อนบ้าน แย่งคน แย่งเขต แย่งเส้นทางค้าขาย) | วิถีชีวิต -ทำมาหากินเลี้ยงชีพ -ใช้และจัดการทรัพยากรธรรมชาติ (ดิน น้ำ ป่า เมล็ดพันธุ์ สัตว์) -อุปกรณ์ และเทคโนโลยี “เหมาะสม” -แลกเปลี่ยน/ค้าขาย -kind -service -cash การผลิต-ครัวเรือน ไม่แยกจากกัน | |
ภาษา ศัพท์ สำเนียง | การละเล่นเด็ก ผู้ใหญ่ อาหารการกิน การแต่งกาย | มารยาท พิธีการ การแสดง | เกษตร (ประมง) ยังชีพ ข้าว ศิลปหัตถกรรม | ปัจจัย 4 อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ยารักษาโรค ที่อยู่อาศัย |
ยุคใหม่ (หลัง WWII) | กฎหมาย กระบวนยุติธรรม | ระบอบประชาธิปไตย -รัฐธรรมนูญ -สถาบันพระมหากษัตริย์ -สถาบันพุทธศาสนา ครอบงำ -ทหาร -ทหาร-ตำรวจ ขัดขา -ทุนมหภาค แผนความมั่นคงแห่งชาติ (ลับ) -anti communism (till 1990) -anti terrorism (post 9/11, 2001) | ทุนนิยม -กรรมสิทธิ์ปัจเจก -เก็งกำไร -เงินตรา เป้าหมาย -วิถีเมือง -มนุษย์เงินเดือน -บริโภคนิยม แผนพัฒนาเศรษฐกิจ & สังคม 5 ปี -จีดีพี -ดัชนีอื่น | ฐานการผลิต 1-ทุน 2-แรงงาน 3-เทคโนโลยี -อุตสาหกรรม -ปฏิวัติเขียว 4-ทรัพยากร ธรรมชาติ -ที่ดิน -น้ำ -ป่าไม้ -แร่ธาตุ 5-พลังงาน: น้ำมัน เชื้อเพลิง ไฟฟ้า |
การพัฒนา (ทฤษฎีกระแสหลัก) | มนุษย์ (HRD) = ทรัพยากร -การศึกษา (วิชาชีพสู่ตลาดแรงงาน) -สาธาณสุข เริ่ม 1990 ... มนุษย์ (HD) = เป้าหมายของการพัฒนา -ความมั่นคงของมนุษย์ | ยอมรับ plurality ธรรมาภิบาล (Good Governance) การปกครอง -ชาติ -ท้องถิ่น ประชาสังคม (Civil Society) -ประชาชนมีส่วนร่วม (participation) | การผลิต/การบริการ/ธุรกิจ/พาณิชย์/ ธนาคาร -ในระบบ -นอกระบบ ภาคส่วน -เมือง/อุตสาหกรรม -ชนบท/เกษตร | ต่อมาพัฒนาเพิ่ม -Global assembly line -FTA, etc |
คน (แยกเป็นส่วนๆ เพื่อรองรับเศรษฐกิจจีดีพี) | ประชาชน ชนกลุ่มใหญ่ (ชนชาติ) -ชนชั้น (ฐานะ) -เพศ / เพศวิถี ชนกลุ่มน้อย -ชาติพันธุ์ -ศาสนา -คนต่างด้าว | นักการเมือง พลเมือง (สัญชาติ) สิทธิ์ (1990s…) -มนุษยชน -เด็ก -ผู้หญิง -ชนดั้งเดิม ฯลฯ | ผู้ประกอบการ -ขนาดเล็ก -ขนาดกลาง -ขนาดใหญ่ -ข้ามชาติ คน -นักลงทุน -แรงงาน -วิชาชีพ/ศึกษาสูง (พลังสมอง) -.ไร้ฝีมือ/ศึกษาต่ำ (แรงงานราคาถูก) | |
กลไก Int’l UN WB/IMF WTO Etc. ASEAN | ระบบการศึกษา -สถาบันอุดมศึกษา -โรงเรียน ระบบยุติธรรม -การฟ้องร้อง / นิติรัฐ -ทนาย -อัยการ -ผู้พิพากษา -ตำรวจ สื่อ (ค่านิยมใหม่) -ภาพยนต์ -ดนตรี เพลง ศาสนา -พาณิชย์ -การเมือง -จิตวิญญาณ | ประชาธิปไตย -เลือกตั้ง -พรรคการเมือง รัฐ -รัฐบาล / ครม -นักการเมือง -นักวิชาการ -ผู้เชี่ยวชาญ -กระทรวง หน่วยงาน -ข้าราชการ กองทัพ -กลาโหม-กองทัพ ปกครอง -มหาดไทย -เมือง/ชนบท -เมืองหลวง/ภูมิภาค การเงิน -การคลัง -BOI การดึงทุน -ธ.แห่งประเทศไทย -SET หุ้น Infrastructure -ICT (เทคโน ใหม่) -สื่อสารคมนาคม ผลิต -เกษตร -ชลประทาน -ทรัพยากร ธรรมชาติ -อุตสาหกรรม -พาณิชย์ Public serviceบริการ -การศึกษา -สาธารณสุข สวัสดิการ -พัฒนาสังคม&ความมั่นคงมนุษย์ -แรงงาน นักการเมือง -พรบ …+ นักวิชาการ -แผน และนโยบาย ข้าราชการ -กฎระเบียบ | ผู้ผลิต-ผู้บริโภค -ค่าจ้าง/เงินเดือน การลง “ทุน” / กิจการ -ครอบครัว -ชุมชน -หุ้นส่วน / มหาชน -รัฐวิสาหกิจ -ข้ามชาติ ห้างสรรพสินค้า สะดวกซื้อขนาดยักษ์ (บดขยี้ร้านรวงข้างบ้านรายย่อย) บีบกิจการค้าอิสระ ให้อยู่ในกลไกทุนมหึมา -ชาวนา (เลี้ยงชีพติดดิน) -ผู้ประกอบการรายย่อย/อิสระ (เลี้ยงครอบครัวไปด้วย) | สื่อ -โฆษณา ชักนำให้คนอยากไม่มีที่สิ้นสุด ระบบกระตุ้นความโลภ – กำไร โรงงานผลิตไม่มีที่สิ้นสุด -ลดต้นทุน -กำไรสูงสุด มนุษย์ถูกฉีกออกจากธรรมชาติ ปัจจัย 4 ไม่เพียงพอสำหรับชีวิตอีกต่อไป à ย้ายถิ่นเพื่อโอกาสชีวิตที่ดีกว่า |
อาการ ไม่ดี | ครอบครัว/ชุมชนล่มสลาย -เด็กขาดความรัก/อบอุ่น/ถูกละเมิด -ความรุนแรงต่อผู้หญิง โรค -โรคภัยเดิมๆ หวลคืนมา -โรคใหม่รุนแรง / ระบาด -กาย -เพศสัมพันธ์ -ระบบหายใจ -ภูมิแพ้ -บริโภคเกิน (อ้วน) -พิการ -จิตใจ -เครียด -เกลียด กลัว -ซึมเศร้า EQ, IQ ต่ำ | อำนาจกระจุก คอรัปชั่น ไร้ยางอาย (หิริโอตัปปะ) ต้นแบบผู้นำเสื่อมโทรม “โกงไม่ถูกจับ คือ เก่ง” ประชาชนแตกสามัคคี (พม่า ทหารกุมอำนาจ ทำให้เกิดสงครามปราบปรามประชาชนของตนเอง ซึ่งลี้ภัยมาอยู่ไทย เป็นคน/แรงงานต่างด้าว ความอุดมด้วยทรัพยากร ธรรมชาติ/แหล่งพลังงาน ทำให้ประเทศ เช่น จีนค้าต่อ ... การค้าทุนนิยม/กำไร ไม่มีมิติศีลธรรม ความเป็นมนุษย์ ... ไม่จำกัดแค่จีน) | ความยากจน -ขาดการจ้างงาน (ค่าจ้างต่ำเกินการยังชีพ ระดับ?) -หนี้สิน (สาเหตุ?) ทำงานหนักเกินตัว เกินค่าจ้างอย่าง -มีทางเลือก -ไม่มีทางเลือก การค้ามนุษย์ การค้ายาเสพติด การค้าอาวุธสงคราม | ระบบนิเวศน์ล่มสลาย -โลกร้อน -อุตุผันผวน สิ่งแวดล้อมเสื่อมโทรม -มลภาวะ -โรคจากที่ทำงาน -โรคจากขยะโรงงาน -ห่วงโซ่อาหารปนเปื้อน การแย่งชิงทรัพยากรธรรมชาติ การละเมิดสิทธิ์ -แม่โพสพ (เมล์ดพันธุ์พืช) -แม่ธรณี (การขุดเจาะเกินพอ) -แม่คงคา (สารอันตรายทั้งหลาย) -แม่ผู้ให้กำเนิด (ค้าหญิง/ประเวณี ลอยแพแรงงานทญิง) |
อาการ - ดี | ผู้หญิง (ที่มีโอกาส) ได้รับการศึกษาสูง -โลกทัศน์ -อิสระ ทางเลือก ช่องทางข้อมูลข่าวสารเพิ่ม มีเงิน -ซื้อได้เกือบทุกอย่าง -สะดวกสบาย | ประชาสังคมเริ่มมีบทบาท -สงเคราะห์ บริการ -ตรวจสอบ -ผลักดันนโยบาย | การติดต่อข้ามชาติกระตุ้นให้คิดหาทางเลือกในการผลิต -ตลาดทางเลือก เช่น fair trade, green market, etc. | |
การต่อสู้ | มโนธรรม จิตวิญญาณ -บ่มตน (ภายใน) -จัดการสังคม (ภายนอก) เรียนรู้จากอดีต ก้าวไปข้างหน้า -สร้างคน -เยียวยา -ฟื้นฟู เรียนรู้ใหม่ | จิตสำนึก -ผู้นำ -ผู้ตาม การกระจาย -อำนาจปกครอง/ตัดสินใ -สิทธิ์ -หน้าที่รับผิดชอบ สอดคล้องกับทักษะ -การตรวจสอบ/เชื่อถือ | สมดุลในการยังชีพ -เศรษฐกิจ-ศีลธรรม “อยู่เพื่อกิน หรือ กินเพื่ออยู่” -อยู่อย่างไร กับใคร เพื่ออะไร | ฐานชีวิต (อากาศ บรรยากาศ ดิน น้ำ ป่า แร่ธาตุ คน-สัตว์-พืช) ฐานกำไรเม็ดเงิน/จีดีพี (เครื่องจักร เทคโนโลยี โลภ/อหังการ์/อวิชชา) |
ระบบเศรษฐกิจปัจจุบัน | เมือง | ชนบท |
ในระบบ | ||
นอกระบบ |
ระบบการผลิต/ความสัมพันธ์ | พาณิชย์ | ทางเลือก /ภูมิปัญญาท้องถิ่น |
เกษตร ประมง ฯลฯ | ||
อุตสาหกรรม |
โลกไม่ได้แบ่งเป็นขาวดำ ยังมีพื้นที่สีเทาอีกมากมาย ในทุกๆ อย่างที่แสดงในแผนผังนี้
ความเหลื่อมล้ำ เป็นธรรมชาติ แต่ถ้าขาดความชอบธรรม ก็กลายเป็นการกดขี่เลือกปฏิบัติ
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น